Ogród na dużym tarasie. Projekt Anna Skorupska, Mateusz Zasiewski.

Jak urządzić niewielki ogród? Przede wszystkim musimy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Dla kogo jest ten ogród, co zamierzamy w nim robić, jaki styl nam odpowiada, ile czasu możemy poświęcić na jego pielęgnację, jaki poświęcamy budżet oraz jak szybko chcemy korzystać z nowego ogrodu. Analiza odpowiedzi pozwoli nam przygotować program, podzielić ogród na przestrzenie względem funkcji jakie mają pełnić, a reszta niezmiennych wytycznych w postaci nasłonecznienia, rodzaju podłoża, doboru roślin oraz wygląd otoczenia nakreśli nam jego finalny kształt. 

Urządzenie małego ogrodu przy szeregowcu, czy na dużym tarasie jest nie lada wyzwaniem dla architekta krajobrazu. Próba aranżacji takiej przestrzeni samodzielnie w większości przypadków kończy się niepowodzeniem. Wydawać się może, że mały ogródek to mały problem. Wyznaczenie kilku łuków nadających kształt rabat oraz trawnika, zaplanowanie miejsca w cieniu na ławkę oraz placyku przy wyjściu z domu pod stół z krzesłami, dobranie kolorowych roślin nie jest projektem małego ogrodu. Jest to tylko nieodpowiednio przemyślane i rozplanowane miejsce, bez uwzględnienia potrzeb użytkowników i funkcji jakie ma pełnić. Bez konkretnego planu działania będzie nam ciężko stworzyć piękną i przyjazną przestrzeń. Złe wyposażenie wolnego miejsca powoduje, że po kilku latach zaczynają się pojawiać przypadkowe przedmioty czy rośliny. Wszystko kupione pod wypływem emocji przyczynia się do tzw. "oczopląsu pospolitego", czyli bałaganu pomieszanego z chaosem, nutką jaskrawych oraz przypadkowych, zupełnie do siebie nie pasujących kolorów. Trawnik przypomina klepisko, rośliny albo nie rosną albo zupełnie zagłuszają i zacieniają rabaty, sąsiad nas podgląda, a w domu mamy wiecznie gdzieś bród naniesiony z ogrodu. Mały ogród to pokój letni, przedłużenie naszego mieszkania. Taka przestrzeń powinna być wykorzystana do maksimum. Przemyślana w najmniejszym detalu. W ogrodzie, w ciepły i słoneczny dzień spędzamy więcej czasu niż w domu, dlatego tak ważne jest jego odpowiednie zaplanowanie. 

salon ogrodowy w małym ogrodzie. Fot. Anna Skorupska

Musimy dokładnie wiedzieć co chcemy mieć w naszym małym ogródku, jakie ma pełnić funkcje. Ogród można, a wg. mnie wręcz się powinno podzielić na "pokoje" przegradzając je w dowolny sposób. Możemy użyć do tego nasadzeń roślinnych, drewnianych konstrukcji, murków, donic, ścieżek, czegoś co będzie pasowało do stylu ogrodu jaki mieć chcemy. Warto również zastanowić się nad ukształtowaniem terenu. Jeżeli jest taka możliwość warto wprowadzić tarasowanie czyli umieszczenie każdej z funkcji na innym poziomie. Dlaczego jest tak ważne przedzielenie funkcji w ogrodzie? Odpowiedź jest bardzo prosta. Wystarczy sobie wyobrazić, że opalamy się na leżaku w tylnej części ogrodu, a obok na tarasie, przy stole ktoś zajada się karkówką z grilla. Raz, że czujemy dyskomfort przez uczucie ciągłej obserwacji, dwa, dym z grilla gryzie nas w oczy. Czytasz książkę na hamaku, w cieniu starej jabłoni, a obok ktoś ciągle się kreci i rozprasza. Nie wypoczniesz w samotności. W domu też masz kuchnię połączoną z łazienką czy garderobę z salonem bez jakiejkolwiek przegrody? 



Ok, mamy wypisane funkcje jakie chcemy, by znalazły się w ogrodzie. Teraz trzeba się zastanowić gdzie, co umieścić. Musimy przemyśleć, w którym miejscu będziemy spędzać najwięcej czasu. Najczęściej uczęszczane strefy musimy oddalić od siebie jak tylko się da, żeby osoby spędzające tam wolne chwile nie kolidowały ze sobą i sobie wzajemnie nie przeszkadzały. Nie umieszczajmy rzadko uczęszczanego miejsca gdzieś na tyłach ogrodu, bo stanie się mrocznym i zapomnianym zakątkiem odwiedzanym raz na ruski rok. Ogrodem trzeba się cieszyć. Całym ogrodem i każdym jego najmniejszym detalem. 

Mając już ogólny zarys zastanówmy się nad wykończeniem oraz wyposażeniem.

Dobierzmy materiały tak, by były dla nas łatwe w konserwacji, pasowały do stylu ogrodu oraz wprowadzały przyjemny dla ducha i ciała detal. Na przykład drewniany taras będzie znaczniej przyjemniejszy dla naszych stóp odzianych tylko w skarpetki niż betonowe płyty. Dodatkowo drewno stworzy nam uczucie przytulności. Sadząc budleje, jeżówki, floksy, kocimiętki czy astry zaprosimy motyle do naszego ogrodu, co będzie wielką frajdą dla naszych dzieciaków. Takich detali jest tysiące do rozważenia, by całość była piękna i przede wszystkim funkcjonalna. 

Nie jestem w stanie, w jednym poście podać listy konkretnych elementów wyposażenia, które należy umieścić, ani sposobu w jaki to zrobić, ponieważ każda przestrzeń jest indywidualna, a lista atrakcji nieskończenie długa. Ostateczny kształt ogrodu jest zależny od osób, dla których jest projektowany, bo to ich potrzeby i gusta są głównymi wytycznymi. Nie ma uniwersalnego przepisu na projekt małego ogrodu, by spełniał wszystkie nasze potrzeby. By mieścił się w przewidywanym budżecie na jego budowę, piękniał wraz z upływem lat i odpowiednio dobranymi, rozrastającymi się roślinami. 

Istnieje przekonanie, że tylko samodzielne projektowanie własnego ogrodu bez pomocy specjalistów może zaspokoić wszystkie nasze oczekiwania i potrzeby co do jego odpowiedniej aranżacji. Kto inny, jak nie ja sam wiem, co mnie uszczęśliwi. Niestety, w większości przypadkach kończy się to przerostem pracy oraz zadań, nieplanowanymi wydatkami, źle dobranymi roślinami, które nie chcą rosnąć. Prace pielęgnacyjne pochłaniają więcej wolnego czasu niż chcielibyśmy przeznaczać. W ostateczności mimo ogromu włożonej pracy nie czujemy pełnej satysfakcji z ogrodu ponieważ ciągłe towarzyszy nam odczucie, że coś jeszcze trzeba w nim zrobić, coś ulepszyć, dosadzić. Bez odpowiedniego planu działania, czyli projektu bardzo łatwo nam utknąć w takim przekonaniu. Jeżeli możemy sobie na to finansowo pozwolić, warto zatrudnić architekta krajobrazu, który przygotuje projekt ogrodu uszyty na miarę oraz uwzględni wszystkie potrzeby użytkowników. Dobrze i profesjonalnie przygotowany projekt ogrodu pozwoli nam samodzielnie przebrnąć przez jego budowę, oczywiście jeżeli posiadamy na to czas. Gdy dysponujemy większym budżetem możemy zlecić budowę profesjonalnej firmie, która zrealizuje projekt w całości lub etapach.

Jeżeli nie masz jeszcze konkretnej listy, planu działania, projektu czy określonego budżetu, a dopiero zaczynasz się zastanawiać, co tak na prawdę chcesz mieć w swoim ogrodzie, zapraszam do zapoznania się z przykładowymi projektami oraz ze zdjęciami inspiracji, umieszczonymi poniżej.


Miłego oglądania!
Anna i Mateusz
 

Część nowoczesna- rodzinna, wyposażona w stół, kuchnię letnią oraz bujaną ławkę przy wyjściu z sypialni do wypicia szybkiej, porannej kawy ale będąca również atrakcją dla młodzieży.

Część naturalistyczna- wypoczynkowa, wyposażona w altanę oraz placyk ze stolikiem

Jadalnia na niższym poziomie

Strefa relaksu na wyższym poziomie. Zacieniona za pomocą pergoli, osłonięta donicą z nasadzeniami roślinnymi.

Strefa relaksu w tylnej części ogrodu. Ławka umiejscowiona  w cieniu drzewa, w pobliżu wyciszającego strumienia wody.

Część przeznaczona na spędzanie czasu na wspólnych posiłkach z rodziną i przyjaciółmi.  Ogród na dachu dla trzyosobowej rodziny. Przestrzeń została podzielona za pomocą tarasowania- umiejscowienia różnych funkcji na różnych poziomach.

Strefa na najwyższym poziomie przeznaczona do spożywania posiłków oraz grillowania z rodziną.

Drewniany taras na niższym poziomie przeznaczony do leżakowania. Najniższy poziom otoczony donicami przeznaczony jest na hamak.

Ogród nowoczesny na dużym tarasie dla trzyosobowej rodziny. W tym ogrodzie wyznaczono dwie główne strefy- rodzinną oraz zabaw dla dziecka. Podzielono przestrzeń za pomocą zróżnicowania nawierzchni oraz donic z nasadzeniami roślinnymi. 

Zakątek zabaw dla córki. Piaskownica, tablica do rysowania. Drewniany taras ma izolować dziecko od zimnej nawierzchni. Na tarasie znalazło się miejsce na hamak, pufy oraz stolik kawowy, przy którym rodzice odpoczywają gdy obok bawi się ich córka.

Strefa rodzinna. Zacienione miejsce jest przeznaczone na stół ogrodowy, przy którym cała rodzina spożywa posiłki.

foto. Anna Skorupska

foto. Anna Skorupska

foto. Anna Skorupska

foto. Anna Skorupska

foto. Anna Skorupska

jak urządzić mały ogród, ogródek, projektowanie dużych tarasów, projektowanie ogrodów przy segmencie, projektowanie ogrodów przy szeregowcach, urządzanie małych ogrodów,

Ogród na dachu. Projekt: W Moim Ogrodzie

Każdy w pewnym momencie swojej egzystencji przechodzi kryzys związany z pracą. W głowie krążą pytania, czy na pewno chcę to robić przez całe życie, czy to mnie uszczęśliwi, czy da mi to stuprocentową satysfakcję? Zawód architekta krajobrazu nie należy do najłatwiejszych. Czasem potrafi nieźle dać w kość. Wiele lat doświadczenia, praktyki, kontaktów z ludźmi upewniło mnie, że to co robię jest tym, czym chcę się zajmować u kresu mojego żywota. Mogłabym podać masę powodów, dla których warto być architektem krajobrazu. O tym początkowo miał być post.
Wypisując zalety pracy architekta krajobrazu automatycznie przychodziły mi do głowy wady związane z tym zawodem. Pojawiają się czasem sytuacje przez, które mam ochotę spakować walizkę, rzucić wszystko i zaszyć się gdzieś na Nowej Zelandii. Żyć z wypasania owiec. Jakie to sytuacje? Proszę:


1. Biorą Cię za ogrodnika.

"Przepraszam Panią, co to za cholera zaatakowała moją magnolię?", "Cholera jasna! Nie wiem! Jestem architektem krajobrazu, a nie ogrodnikiem!" Moje lekcje z fitopatologii można porównać do zajęć w przedszkolu. Patrzysz w mikroskop, rysujesz w zeszycie różnokształtne stwory i podpisujesz po łacinie. I tak przez pół roku. Ogrodnicy uczyli się o chorobach roślin przez 2, 3 semestry, a może dłużej i na pewno nie używali kredek w takich ilościach jak my. Zajęcia z entomologii?! Kolejny zestaw kolorowanek...
Nie jesteśmy ogrodnikami z wykształcenia. Posiadamy elementarną wiedzę, którą rozwijamy w miarę potrzeb, w zależności w czymś się specjalizujemy. Do urządzania terenów zieleni mamy nieprześcignioną przewagę nad ogrodnikami. Chociażby z zakresu dendrologii. 2 lata nauki, a semestr robi różnicę. O zajęciach z projektowania czy urządzania nie wspomnę, bo takowych nie mieli. Ogrodnicy nie projektują, nie aranżują terenów zieleni publicznych, ogrodów czy zieleni we wnętrzach. My nie pielęgnujemy ogrodów i nie znamy się na chorobach i szkodnikach roślin. Te dwa zawody są zupełnie inne. To tak jakby porównywać pracę chirurga z pielęgniarki. Jedyne co ich łączy to miejsce, w którym pracują.


2. Projektujesz ogrody.

Dobra, przyznać się kto z Was jest zadowolony z tego, że skończył studia i projektuje ogrody, a nie np. przestrzenie publiczne? Ile czasu na uniwersytetach czy politechnikach spędziliście na projektowaniu prywatnych przestrzeni? Semestr? Pół? Myśleliście, że po 5 latach ślęczenia nad planowaniem przestrzennym, projektami parków, planami ochrony parków narodowych i krajobrazowych, sporządzaniu rewaloryzacji zabytkowych założeń ogrodowych czy dokumentacji do gospodarki drzewostanem upadniecie tak nisko?! No trudno, z czegoś trzeba żyć. Dieta oparta na tynku ze ścian z domieszką świeżo koszonej trawy do najzdrowszych nienależny. Prawda jest też taka, że ten, kto ambitniejszy, z pasją, z ciekawymi pomysłami i siłą przebicia może znaleźć w tym sporo satysfakcji. Pod warunkiem, że nie musisz projektować "fal Dunaju" i szpalerów thuj oraz posiadasz duuuuuużo cierpliwości do klientów.
Jak już robicie ogrody, to róbcie je po swojemu. Jestem pewna, że każdy kto kończył te studia potrafi wyrazić siebie kształtując niepowtarzalne ogrody o wyjątkowym charakterze. Bo o to w życiu chodzi żeby się spełniać. Do dzieła!

3. Użerasz się z ludźmi.

"Kiedy przelew, kiedy kasa?". "Kiedy dostawa materiałów na budowę?". "Kiedy pan przyjedzie zrobić elektrykę z łaski swojej?". "Co pan zrobił, co to jest, co tak krzywo, co tak brzydko?!". "Co za fuszerka, co za gniot". "Te rośliny to chyba jakaś pomyłka, takie drapaki?! Proszę je wymienić, wstyd coś takiego posadzić". "Znów pan nie przyjdzie do pracy, bo szumi od nadmiaru procentów?!". "Boże Drogi i Trójco Święta! To miał być szpaler grabów, a nie śmierdzących i paskudnych thuj! Ręce opadają".
Tak, tak. Każdy z nas musi współpracować z ludźmi, od których zależy postęp prac, ich terminowość, jakość wykonania i zadowolenie inwestorów, a co za tym idzie Twoja renoma. Ten zawód wymaga cierpliwości i stanowczości. Brakuje? Zmień zawód. Polecam pasterza w Nowej Zelandii lub Irlandii.

4. Pracujesz za darmo.

"Cześć Aniu, co słychać, co dobrego? Słuchaj, kupiliśmy dom z działką / segment z ogrodem. Mogłabyś coś skrobnąć na szybko, machnąć jakiś projekcik?". No i co tu zrobić? Zapytać co oferują w zamian? W końcu pracują np.w salonie komputerowym, przydałby się nowy sprzęt. Wręczyć cennik swoich usług czy robić to za darmochę?! Porady mogę udzielić od ręki ale czy robić koncepcję czy projekt? Zrobisz dobry uczynek i pomożesz, a potem klniesz w duszy, że ślęczysz nad czymś co nie daje Ci żadnej satysfakcji ani gotówki a klienci, którzy płacą i doceniają Twoją pracę czekają. Do tego ze znajomymi czy osobami, dla których pracujesz za darmo jest tak, że wycisną z Ciebie najwięcej jak się da. Dasz palec, zeżrą Cię całego. Oferują Ci, że możesz to zrobić dla praktyki? Praktyki to były na studiach teraz to K A S A! Nie daj się broń Boże wmanewrować w dodatkowe, bezpłatne poprawki do projektu bo komuś się coś odwidziało albo wymyślił sobie, że chce fontannę, nowe ogrodzenie czy bramę. Coś, co nie było przewidziane w projekcie na samym początku. Choćby używali najmilszych słów, słodzili i wychwalali. Nie ma nic za darmo. To Twoja praca, Twój czas i za każdą minutę spędzoną na dodatkowym projekcie, poszukiwaniu materiałów, mebli do ogrodu, czy czymkolwiek, co jest związane z Twoim zawodem wymaga wynagrodzenia. Za pracę i wiedzę się płaci. Ja robię za darmochę tylko dla najbliższej rodziny i przyjaciół. Koniec kropka.

5. Kwestionują twoją wiedzę. 

Ty jesteś projektantem, nie klient. To ty decydujesz jak ostatecznie będzie wyglądała przestrzeń. To ty masz odpowiednią do tego wiedzę, doświadczenie oraz kwalifikacje. Zdarza się, że inwestor kwestionuje pewne rozwiązania bo uważa, że tak jak on chce będzie najlepiej. Skąd on ma to wiedzieć?! Z durnego internetu?! Ok, każdy ma prawo do swojego zdania, wytycznych, ale nie do ingerowania w znaczący sposób do cudzej pracy. Jeżeli chce po swojemu to niech sobie robi sam, po co mu architekt. Po co komuś grać na nerwach. Jeżeli się napracujesz, a inwestor w 5 minut przewróci projekt do góry nogami to znaczy, że nie docenia twojej pracy i nie ma do ciebie szacunku. Decydując się na współpracę z konkretnym projektantem trzeba znać jego portfolio, by wiedzieć z kim ma się doczynienia oraz czego można oczekiwać w finalnym kształcie. Czy będzie miał bukszpanowe obwódki ze szczepionymi, kulistymi klonami czy minimalistyczną przestrzeń przełamaną grą w detale, czy będzie to łąka kwietna z drzewami i krzewami owocowymi. To wszystko jest podane na dłoni w zakładce "Portfolio". Wystarczy najechać kursorem i kliknąć. To chyba nie jest skomplikowane, ani wymagające większego wysiłku. Wybrać odpowiedniego projektanta nie jest trudno. 

6. Masz konkurencję.

Chcesz zarobić na chleb więc robisz prywatne ogrody. Trzeba się do tego przyznać. Boli. Trudno. Coś za coś. Jesteś w ciężkim położeniu, ponieważ dopiero rozkręcasz biznes, dokładasz z własnej kieszeni, bo ciężko o klientów, a konkurencja depcze po piętach. Konkurencja, że ho ho. Pan ogrodnik z wykształcenia mechanik samochodowy. Potrafi skosić trawnik, ale o czymś innym pojęcia: zero. Poduczy się z deka i tworzy potwory w stylu nowobogackiego gotyku cygańskiego. Jakoś wykonania: -10. Ludzie, którzy lubią kwiatki, z nudów i braku jakiegokolwiek innego zajęcia zaczynają pisać blogi o stokrotkach, a nóż widelec trafi się jakiś klient, co chciałby żeby przyciąć mu kwiatki. Czerpią wiedzę od Wujka Google oraz z porad z forum ogrodniczego, na którym wskazówek udziela wyżej wspomniany mechanik samochodowy. Robią ludziom wodę z mózgów. Ogrodnicy, którzy sadzą berberysy, tawuły i derenie, bo nic innego nie znają. Ano i iglaki. Morze iglaków. Wspaniale! Łzy wzruszenia od tych pięknych widoków płyną po poliku. Tacy ludzie psują rynek, ale nie ma się czym przejmować. Czas i życie zweryfikuje jakość i prace takich ludzi. My jesteśmy architektami krajobrazu. ARCHITEKTAMI. Spokojnie, zrobi się dla Was miejsce, w końcu oferujecie ogrody z wyższej półki. Ludzie to zauważą i docenią. Trzeba mieć dystans do konkurencji, a przestanie to być większym utrapieniem. Chyba, że odwalasz fuszerę jak wymienione powyżej przypadki. 

7. Kradną Twoje pomysł. Naśladują Cię.

Zaczynasz odnosić sukcesy, więc pojawia się zazdrość, zawiść i naśladowanie. Naturalne, taka ludzka mentalność. Zwłaszcza polska. Pozostaje to tylko ignorować, śmiać i cieszyć się w duchu, że ktoś cię naśladuje, śledzi każdy twój ruch w internetach. Oznacza to, że jesteś dobry w tym co robisz. Masz fanów. Czerpanie z twoich pomysłów dowodzi, że komuś brakuje własnej inwencji twórczej. Mają problemy, nie ty. Jesteś lepszy od nich i tak zawsze będzie bo ściągają od ciebie. Ciesz się. Brawo. Trzymaj tak dalej. 

8. Przerabiają projekty bez Twojej zgody

Robisz projekt nie po to, by ktoś go zmieniał. Nie po to ślęczysz po nocach, by ktoś w to ingerował. Tym bardziej bez twojej wiedzy. Wszelkie wprowadzane modyfikacje są tłumaczone wysokimi kosztami, tym że komuś nie chce się szukać materiałów gdy nie są pospolite, rośliny ciężko dostępne czy czymkolwiek innym. Na miłość Boską! Po to się zatrudnia architekta, by przestrzeń była nietuzinkowa, wpisywała się w otoczenie, spełniała swoje funkcje. Ty jesteś autorem, to twoje dzieło i to ty decydujesz co się z nim dzieje. Nikt nie ma prawa bez twojej pisemnej zgody wprowadzić nawet najmniejszej zmiany. Jak już ktoś to zrobił, to zacieraj rączki na tłuste i pyszne odszkodowanie. Tak jest w przypadku dużych inwestycji, a z klientem prywatnym czeka cię gimnastyka, bo w końcu trzeba go zadowolić. Jeden zadowolony klient to dziesięciu następnych. 

9. Mało zarabiasz

Praca architekta krajobrazu jest najczęściej pracą sezonową. Zimą dłubiesz przy kilku projektach, z początkiem wiosny zaczyna dramatycznie wzrastać ilość nieprzespanych nocy, a w sezonie nie masz czasu podrapać się po zadku. W najpracowitszym okresie zarabiasz na cały rok. Po odliczeniu wszelakich opłat, amortyzacji sprzętu i programów, powiedzmy to szczerze nie zostaje ci za wiele. Nie jesteś w stanie zrobić więcej niż masz na to czasu i siły. Doba ma 24 godziny, nie przeskoczysz tego. Potrzebujesz snu, odpoczynku i relaksu. Dla niektórych liczy się tylko kasa. Dla innych priorytetem są godziwe zarobki, za które jest w stanie spokojnie funkcjonować, ale najważniejsze jest przede wszystkim zadowolenie i satysfakcja z własnej pracy. To jest niezbędne. Przynajmniej dla mnie. 

10. Nikt tak naprawdę nie wie czym się zajmujesz.

Spytaj się rodziców, dalszej rodziny i przyjaciół czy wiedzą czym się zajmujesz. Odpowiedź jest oczywista. 
" Masz piękny zawód, ale właściwie to nie wiem co dokładnie robisz". Jesteś twórcą przestrzeni, która wpływa na samopoczucie i zdrowie społeczeństwa, pojedynczych osób. Jesteś psychologiem, sprzedawcą, analitykiem, negocjatorem, HR-owcem, prawnikiem, kierowcą, pracownikiem fizycznym, operatorem koparo-ładowarki z wyrzutem bocznym, księgowym, fotografem, CEO, operatorem DTP i call center, grafikiem komputerowym, brand menadżerem. Jesteś twórcą tego co dzieję się dokoła ciebie. Robisz milion rzeczy. Będąc dobrym architektem krajobrazu musisz być ekspertem w wielu dziedzinach, kształcącym się przez całe życie. To w czym się specjalizujesz zależy tylko od własnej, wewnętrznej potrzeby spełniania się w tym zawodzie i tego w jakim kierunku zmierzasz. Wybierz odpowiednią dla siebie drogę. Nie stój w miejscu! 

To czy praca daje nam satysfakcję zależy od naszej postawy, pasji, ambicji oraz chęci własnego rozwoju. No bo co nas ogranicza, po za nastawieniem, stosunkiem do tego co robimy?! Nie mam na myśli pracy na kasie w dyskoncie spożywczym, a pracy w zawodzie, którego się uczyliśmy. Dla którego poświeciliśmy wiele energii, czasu oraz pracy, by stać się tym kim jesteśmy. Tylko lenistwo i brak motywacji stoi na drodze do szczęścia, do poczucia spełnienia. 
Jestem dumna z tego co robię. 

foto. Anna Skorupska

park rekreacyjny w Anglii oraz park w Polsce

porównanie elewacji budynków z Francji i Polski

niemieckie osiedle a osiedle z Polski

Angielska, harmonijna wieś a chaotyczne polskie przedmieście

rabata w Anglii oraz "coś" z Polski

pomnik- fontanna (Memoriał księżnej Diany) a polska mania wielkości

angielska wieś i wieś polska

dziko urządzony plac zabaw w Niemczech a plac zabaw w Polsce